Traccia corrente

Titolo

Artista

Show attuale

PianoM

14:00 17:00


Nea’mer trutzn ont aus voppn !

Scritto da il 2 Luglio 2021

TRUTZN ONT AUS VOPPN
S ist a ding as tea’ de kinder ont de jungen, as sai’ nèt kemmen u’galeart hoa’m. Der prauch za trutzn ist za belln tea’ bea ont schon en de òndern. De trutzer vil vert tea’ innhòltn dòs gamerdera ver gònza bochen, mu’netn, ont gor jarder, ont s ist runt hòrt za kemmen en araus, za beirn se, ver de sèlln as passiartn.
TRUTZN ONT AUS VOPPN PETN COMPUTER
Haitzegento, de tecnologi, mu tea’ vil dinger za tea’ schon ont za tea’ innhòltn za merdern ! Der lump schraip en computer scheilena ont volscha lung, za lòng sa kennen en mearer lait !
GATRUTZA ONT GAMERDERA ZBISCHN DIARNEN
S doi gatrutza ist mear petn gasmacha, as de tuat mear bea abia de tòtschn. De diarnen lòng aloa’ de schbechern kamaròttn, de tea’ nen no song scheila, de tea’ sa aus voppn, de schmachen, de tea’ sa nèt u’klòffen. Pet de sèll elt, ist hoakle, de jungen hom noat za klòffen zòmm pet òndera junga, nèt kemmen semm galòckt aloa’ !
GATRUTZA AS DE U’POCKEN DE INNBENDE EN LAIB
S ist za mòchen de plaim aloa’, song der no letza dinger, mòchen de aus schaung scheila, iberhaup dòs ist a ding as tea’ de baiber.
GATRUTZA PET DE BEIRTER
Auslòchen pet zourn, nemmen de za hònt pet zourn, pet iberna’m, za schamchen, verhoasn scheilena dinger (mander ont baiber).
TRUTZ ASN LAIB
Leing de hent za tea’ bea, steln, schbindln ont lungen, tea’ schon en sai’nega dinger, schlong, pet pfuasn, pinkln ont tòtschn, mearer vert, haupsechlich de mander. www.carabinieri.it/cittadino/consigli/tematici
AN ETTLENA DINGER ZA DENKEN VER EN SCHUALER
Ólla de dinger mu me u’richtn, s hòt òlbe oa’s as mu der helven ! Bal men kimmp ganommen za hònt, lò de nèt bornen as de hòst vorcht, ober schau za leing s asn lòchen, ont prauch der kopf. Lò de nèt heiven van zourn, ont schau za leing nèt de hent. Benn de vrong der dai’nega dinger gib no, ober lò de nèt sechen as de tuast de verchtn. S gatrutza gabink men nèt za slong, ober za pruachen der kopf. Benn de borst as an ònders piabl miast unterhòltn, ont der ist nèt guat za beirn se, klòff pet an elters mentsch, as der mu eppes tea’! De mechest du sai’ en sai’ plòtz, ont de barest vroa as oa’s tuat der helven. Zòmm ist laichter vinnen bos za tea’ za kemmen en araus. Klòff pet de dai’na eltern, pet de learer, kamaròttn, zòmm mu men gabingen. Denk as der trutzer za mòchen de vorcht ont za tea’ bea, bill aus schaung stòrch.
Óll vòrt as de miast ibertrong, schraib au as a dai’neges piachl. Dòs bart er helven, za denken bos as de hòst gamiast durch mòchen òll vòrt.
AN ETTLENA DINGER ZA DENKEN VER EN LEARER
S gatrutza ist a ding as kriak vuas benn de sai’ en mearer. De puam as stea’ liaber aloa’, de oa’sigler, sai’ laichter herganommen van trutzer. Dòs gatrutza ist nèt ver a vòrt aloa’, en de zait, tuat se versterchern òlbe mear : ver der sèll as miast ibertrong, ver der trutzer, ont ver der sèll as tuat zua schaung. Men mias se zòmm leing za klòffen, ver an projekt za zigln dos galumpa, on men mias sa òlla drinn ziachen : der sèll as mias ibertrong, der lump, der sèll as tuat zuaschaung ont de eltern aa! Menn mias mòchen toalnemmen de eltern aa, za learnen u’ de doin jungen, as schellt nèt tschechen dòs galumpa. Praucht a ker zait ver de doin jungen en de schualn, za mòchen verstea’ as ist rècht ont pesser gea’ oa’ne ! Araus va de schual aa, stea’t en no, en de jungen : bal s hòt roasn, oder za pasuachen museen, o.a.e. Zan mearestn de lumpn trutzn , bail en èssn, ont en de ricreazion. Men mechet aa auleing a kistl ver de post, bou as men mu leing a zeitl, bou as men schraip drau sèll as passiert, as men mias ibertrong. Gabet de kinder za song òlbe s sèll as
passiert, ont hòltn nèt versteckt de boret.
AN ETTLENA DINGER VER DE ELTERN
Schaukt za sai’ òlbe paroatn za klòffen, ben der bort as de enkern kinder hom noat. Tea’t u’learnen de enkern kinder za verstea’ abia as tuat der zourn, ont a’ne tea’n se schon en selber, oder en de òndern. Mòcht en verstea’ as der zourn, ist nèt letz, ont za verstecken en, ober s kimmp eppes letz, za hòltn zourn, a’ne klòffen pet nea’met, ver a lònka zait ! Mòchen en verstea’, bos as men mu tea’ ont nèt, dos ist helven s kinn, asou s kinn verstea’t bos as ist rècht. Tea’t aupasn, benn s bèckslt eppes, pahenn ont òlls en a vòrt, petn prauch oder petn klòffen. Zan paispil, benn der keart um va schual aukralt, oder de piacher verderp, oder benn s òlls en a vòrt, sògt er as der bill nea’mer gea’ za schual, bavai der sògt as der hòt bea en pauch ont bea en kòpf. Benn der bort as hòt za tea’ petn gatrutza, mòcht s aus, zòmm petn kinn, asou mu men vinnen der peste be. Mòchten verstea’ za leing se en de vias van òndern, za meing learnen ont verstea’, bos as mechet tschechen ! Helft en za mòchen se drinn, pet de kamaròttn va de schual, ont pet òndra kinder aa, as de sai’ aus va de schual. Tea’t òlbe zòmm klòffen pet de learer ont de òndern lait as òrbetn en de schual.

S TRUTZN IST GOR STROFT VAN GASETZ
Tòtschn (art. 581 c.p.) oder moser, sbar oder ring as stea’ (art. 582 c.p.) Schon en zaig (art. 635 c.p.) Gasmacha (art. 594 c.p.) oder song dinnger as nèt sai’ (art, 595 c.p.) Merdern oder gem umsuft en de lait (art. 660 c.p.) Verhoasn pet de beiter za slong (art. 612 c.p.) Innhòltn za mòchen de ausschaung unter scheilena ang (art. 612 bis c.p.) Bècksln s mensch (art. 494 c.p.) Der omt van u’lear, va de Universitet van Untersuach, hòt se zòmm galeikt za mòchen an grea’n mummer 800 66 96 96, bou as ist meglich vrong nochrichtn benn s hat gatrutza, ont za kemmen gaholven !

BER SAI’ DE TOALNEMMER VAN GATRUTZA ?
De trutzer meing sai’ kinder oder an puam, as de tea’ scheilena dinger keing de schbechern, ont de sai’ va zboa schòrt : de schòffer ont de sèlln as helven mit. Der radlviarer ist durchaus, stercher abia de òndern, der hòt noat za sai’ drau as de òndern, der ist gachzourne, ont vrech, keing de òndern kinder, ont keing de eltern lait ont learer. Der tsbinnt nèt no, en bos as bart passiarn, benn der hòt gatu’ letza dinger, der heart koa’ schult ! De kleanern sechen en abia a rècht s ont a stòrche s mentsch. De trutzer as helven mit, tea’ unterstizn der lump ont de helven en pet en gatrutza. En durchaus, volng se en òlls !
DE SÈLLN AS MIASN IBERTRONG sai’ va zboa schòrt : de sèlln as stea’ unter, ont de sèlln as derno tea’ sei aa trutzn ! De sèlln as stea’ unter, sai’ sbòcha lait, en durchaus sai’ lait as stea’ aloa’ ont sai’ nèt guat za beirn se. Der sèll as miast ibertrong, klòfft pet nea’met va sèll as der miast aushòltn ont der trutzer tuat en nou mear merdern.
DE SÈLLN AS SCHAUNG ZUA sai’ kinder ont puam, as bissn bos as passiart. En gatrutza, toalnemmen ont sai’ drinnzouchen mearer schòrt va lait : a toal as hèlven mit en lump, a toal as hèlven mit en mentsch as mias ibertrong ont a toal as belln nicht bissn.
HÈLFT ENS ZA HÈLVEN ENK RIAFT ÒLBE DER NUMER BER BARN ENK SONG BOS ZA TEA’ BER MEING ENK HÈLVEN !
PROVINZSCHÓFFER KARABINIARN VA TREA’ T … DER TRUTZER ZOMM MEI BER EN UMSCHLONG PROVINZ VA TREA’T


Opinione dei lettori

Commenta

La tua email non sarà pubblica. I campi richiesti sono contrassegnati con *